Καρκίνος προστάτη

Αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο του άντρα και την δεύτερη αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Δυστυχώς δεν δίνει ΚΑΝΕΝΑ σύμπτωμα όσο ακόμη είναι έγκαιρα. Σήμερα αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά αν ανιχνευθεί σε πρώιμα στάδια. Η ακριβής αιτία του καρκίνου του προστάτη δεν είναι γνωστή, ωστόσο υπάρχουν τρόποι πρόληψης. Αυτοί εστιάζονται στη διατροφή και στον ετήσιο προληπτικό έλεγχο από Ουρολόγο.

Διατροφή

  • Αποφυγή υπερκατανάλωσης κόκκινου κρέατος και ζωικούς λίπους. Διατροφή με περισσότερα ψάρια πλούσια σε ω3-λιπαρά, λαχανικά, φρούτα, σόγια, πράσινο τσάι και δημητριακά ολικής αλέσεως. Η διατροφή με ντομάτες, ροζ γκρέιπφρουτ και καρπούζι που περιέχουν λυκοπένιο μπορεί να βοηθήσει.
  • Εάν είστε υπέρβαρος, χάστε βάρος. Δείκτης μάζας σώματος πάνω από 30 αυξάνει τις πιθανότητες καρκίνου του προστάτη.

Ετήσιος προληπτικός έλεγχος

Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο στους άντρες και τη δεύτερη συνηθέστερη αιτία θανάτου από καρκίνο. Περίπου 1 στους 30 άντρες με καρκίνο του προστάτη άνω των 50 ετών θα πεθάνει τελικά από καρκίνο του προστάτη.

Ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος του προστάτη έχει καθιερωθεί από δεκαετίες. Στόχος του είναι να μειώσει τις πιθανότητές σας να πεθάνετε από καρκίνο του προστάτη.

Περιλαμβάνει δύο εξετάσεις, τον ποσοτικό προσδιορισμό στο αίμα μιας πρωτεΐνης που παράγεται στον προστάτη, του ειδικού προστατικού αντιγόνου (Prostate Specific Antigen, PSA) και τη δακτυλική εξέταση του προστάτη (Digital Rectal Examination, DRE). Η δακτυλική εξέταση είναι η εξέταση με το δάχτυλο του προστάτη από έναν Ουρολόγο, μέσω του πρωκτού. Επειδή η θέση του προστάτη είναι ακριβώς πάνω από το έντερο, ο Ουρολόγος μπορεί να διαπιστώσει εάν υπάρχει κάποια σκληρία στον αδένα. Η ύπαρξη μιας τέτοιας σκληρίας ονομάζεται ύποπτη περιοχή (θετική δακτυλική εξέταση).

Η τιμή του PSA δεν μπορεί να καθορίσει αν έχετε ή όχι καρκίνο του προστάτη, αλλά, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να έχετε καρκίνο. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν φυσιολογικές τιμές, καθότι η τιμή του PSA εξαρτάται από το μέγεθος του αδένα και την ύπαρξη ή όχι φλεγμονής. Τη μεγαλύτερη σημασία στην εκτίμηση ίσως έχει το να είναι μικρή η ετήσια αύξηση του, συνήθως μέχρι 0,20. Αντίθετα, όμως, σημαντική αύξηση σε μικρό μάλιστα χρονικό διάστημα, π.χ. διπλασιασμός της τιμής μέσα σε 3 μήνες, αποτελεί ισχυρή ένδειξη καρκίνου.

Σε περίπτωση όπου είτε το PSA είναι αυξημένο είτε η δακτυλική εξέταση δεν είναι φυσιολογική, ο Ουρολόγος θα σας προτείνει να κάνετε βιοψία του προστάτη. Η βιοψία είναι η μόνη εξέταση που θέτει τη διάγνωση του καρκίνου.

Τα τελευταία χρόνια, έχει ξεκινήσει μία μεγάλη συζήτηση μεταξύ των Ουρολόγων σχετικά με το κατά πόσο ο προληπτικός έλεγχος είναι απαραίτητος σε όλους τους άντρες πάνω από τα 50 έτη. Το 2008, η Αμερικανική Υπηρεσία Πρόληψης (US Preventive Services Task Force, USPSTF) είχε εκτιμήσει ότι η εξέταση του PSA δεν συνιστάται για τους άντρες ηλικίας άνω των 75 ετών. Πρόσφατα, η ίδια Επιτροπή, με δημοσίευσή της στο περιοδικό Annals of Internal Medicine (Μάιος 2012), επίσημα τοποθετείται κατά του ετήσιου ελέγχου για καρκίνο του προστάτη ως ρουτίνας για υγιείς άντρες, ανεξαρτήτως ηλικίας. Η USPSTF καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα οφέλη του προληπτικού ελέγχου του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA), της εξέτασης αίματος που ανιχνεύει τον καρκίνο του προστάτη, «δεν αντισταθμίζουν πιθανές βλάβες».

Η απόφαση αυτή εγείρει συζητήσεις στην επιστημονική κοινότητα και βέβαια προβληματισμούς στους άντρες που είτε σκέφτονται να ξεκινήσουν ετήσιο έλεγχο είτε κάνουν ήδη τον ετήσιο έλεγχο.

Σίγουρα είναι ένα θέμα που έχει δύο όψεις, αφού ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να είναι ο πιο συχνός καρκίνος στον άντρα, αλλά έχει τρία ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:

  1. είναι πολύ αργός στην εξέλιξη
  2. συνήθως εμφανίζεται σε μεγάλες ηλικίες
  3. όλες οι διαθέσιμες θεραπείες συνοδεύονται από συχνές επιπλοκές, κυρίως σε σχέση με τη σεξουαλική ζωή και σπανιότερα με τον έλεγχο της ούρησης.

Έτσι, είναι πιθανό ένας άντρας να ανακαλύψει έναν καρκίνο από τον οποίο δεν θα πεθάνει ποτέ, αλλά στην προσπάθεια αντιμετώπισής του να περιορίσει σημαντικά την ποιότητα ζωής του.

Τι ξέρουμε για τον καρκίνο του προστάτη:

  • Οι πιθανότητες καρκίνου του προστάτη αυξάνονται με την ηλικία. Έτσι, 30% των αντρών θα προσβληθεί στην ηλικία των 50 ετών και 80% στα 80 χρόνια.
  • Άντρες που έχουν πρώτου βαθμού συγγενή εξ αίματος (πατέρα, θείο ή αδελφό) με καρκίνο του προστάτη έχουν 2,4 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν την πάθηση από άλλους άντρες. Εάν, μάλιστα, ο καρκίνος στον συγγενή διαγνώστηκε σε σχετικά νέα ηλικία (π.χ. στην 5η δεκαετία της ζωής τους), οι πιθανότητες διπλασιάζονται.
  • Περίπου 1 στους 5 άντρες που θα κάνουν τον προληπτικό έλεγχο θα έχει ένδειξη για βιοψία.
  • Ο καρκίνος του προστάτη ανιχνεύεται σε περίπου 1 στους 4 άντρες που κάνουν βιοψία, που σημαίνει ότι 75% από αυτούς, οι οποίοι θα κάνουν βιοψία, θα έχουν υποβληθεί σε μία περιττή επεμβατική εξέταση, η οποία μάλιστα μπορεί να προκαλέσει πόνο και/ή άλλες παρενέργειες (π.χ. αιμορραγία από το ορθό, που όμως ελέγχεται συνήθως εύκολα, ή λοίμωξη, καθώς επίσης και αίμα στο σπέρμα για διάστημα 2-6 εβδομάδων). Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, όπου είτε τα αποτελέσματα δείξουν προνεοπλασματικές βλάβες είτε το PSA συνεχίζει να αυξάνεται μετά τη βιοψία, η εξέταση πρέπει να επαναλαμβάνεται μία ή, σπανίως, και περισσότερες φορές.
  • Οι πιθανότητες να ωφεληθούν από τον προληπτικό έλεγχο του καρκίνου άτομα μεγάλης ηλικίας με προβλήματα υγείας και προσδόκιμο επιβίωσης μέχρι 10 χρόνια είναι εξαιρετικά χαμηλές.
  • Για κάθε 1.000 άντρες μεταξύ των ηλικιών 55 και 69 που κάνουν ετήσιο προληπτικό έλεγχο, 1 άντρας θα σωθεί από θάνατο την επόμενη δεκαετία, ενώ 24 άντρες θα υποβληθούν σε θεραπεία, χωρίς να ζήσουν περισσότερο.
  • 30-50% από τους άντρες που θα υποβληθούν σε θεραπεία θα έχουν στυτική δυσλειτουργία και 5-10% χειρότερο έλεγχο στην ούρηση (όπως ακράτεια).
  • 2 στους 1.000 άντρες θα παρουσιάσουν καρδιακά προβλήματα ή θρόμβωση εξαιτίας της θεραπείας τους (ορμονοθεραπεία).
  • Επειδή ο καρκίνος του προστάτη δεν δίνει ΚΑΝΕΝΑ σύμπτωμα σε πρώιμα στάδια, εάν δεν κάνετε προληπτικό έλεγχο, η διάγνωση θα γίνει από τα συμπτώματα των μεταστάσεων (π.χ. πόνους από μεταστάσεις στα οστά).

Τι προσφέρει ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος;

  • Ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες να απειληθεί η ζωή σας από καρκίνο του προστάτη, αφού ο καρκίνος του προστάτη είναι πολύ πιο εύκολο να θεραπευτεί, αν εντοπιστεί σε πρώιμο στάδιο και πριν εξαπλωθούν τα καρκινικά κύτταρα και σε άλλα μέρη του σώματος (μεταστάσεις).
  • Η δακτυλική εξέταση και το PSA είναι σήμερα οι καλύτεροι τρόποι που διαθέτουμε, για να ανακαλύψουμε σε αρχικό στάδιο τον καρκίνο και να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες ο καρκίνος του προστάτη να σας βλάψει.

Τι κινδύνους κρύβει ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος;

  • Οι περισσότεροι καρκίνοι του προστάτη αναπτύσσονται αργά και δεν απαιτούν θεραπεία, επειδή δεν είναι επιβλαβείς. Έτσι, οι περισσότεροι άντρες μεγάλης ηλικίας με καρκίνο του προστάτη πεθαίνουν από κάποια άλλη αιτία και όχι από τον καρκίνο.
  • Πολλοί άντρες που κάνουν προληπτικό έλεγχο ίσως υποβληθούν σε βιοψία ή ακόμη θεραπεία που δεν χρειάζεται, γιατί ο καρκίνος τους δεν είναι απειλητικός για τη ζωή. Αυτό γίνεται ακόμη πιο σημαντικό, αν αναλογιστούμε τις πιθανές επιπλοκές από τις θεραπείες, οι οποίες ήδη αναφέρθηκαν.

Συζητήστε, λοιπόν, με τον Ουρολόγο σας όλες τις απορίες σας, ζητήστε απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματά σας και μην ξεχνάτε πως η τελική απόφαση είναι πάντα ΔΙΚΗ ΣΑΣ!

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε τη σελίδα για τον καρκίνο του προστάτη.